\Bअॅड. जाई वैद्य\B प्रश्न : माझे नुकतेच लग्न झाले; मात्र लग्नाच्या पहिल्या दिवसापासून बायको मोबाइलमधे अति गुंग असल्याचे मी पाहतो आहे. तिला मोबाइल चोवीस तास जवळ लागतो. मोबाइल इकडे तिकडे ठेवला गेला, वेळेवर सापडला नाही, तर ती दुसऱ्याशी भांडण्याइतकी अपसेट होते. दोन-चार वेळा मी तिला सांगून पाहिले, माझ्या सासू-सासऱ्यांना तिला सांगा म्हणून सांगून पाहिले; पण काही फरक पडलेला नाही. दर काही मिनिटांनी तिचे मोबाइलमधे हरवून जाणे मला विचित्र वाटते. तिचे कुणाशी अफेअर असेल का, असाही मला संशय येऊ लागला आहे. मला आता हे सारे नकोसे झाले आहे. मी घटस्फोट घेऊ इच्छितो. मला घटस्फोट मिळेल का? उत्तर : बदलत्या काळाबरोबर बदलत्या समस्या आपल्यासमोर येतात, त्यापैकी ही एक म्हणावी लागेल. मोबाइल म्हणजे जणू जादूचा पेटारा झाला आहे. मनात येईल तेव्हा, मनाला वाटेल ती इच्छा क्षणात पूर्ण करायची क्षमता असलेला. त्यात असलेल्या विविध अॅप्सने मोबाइलची उपयुक्तता जितकी वाढवली, तितकाच तो अॅडिक्टिव्हही झाला. चॅटिंग करण्यापासून गाणी ऐकणे, चित्रपट पाहणे, पुस्तके वाचणे, दिवसभरात किती चाललो, पाणी किती प्यायले, दिवसभराचा पैशांचा हिशेब, खरेदी असे काहीही आपण मोबाइलद्वारे करू शकतो. हल्ली अतिशय लहान वयात मुलांना गाणी ऐकवत, कार्टून दाखवत गुंगवून ठेवण्यासाठी पालक मोबाइलचा वापर करतात. मुले जरा मोठी झाली, की शाळेच्या वयापासूनच सुरक्षिततेच्या कारणासाठी त्यांच्या हातात स्वतःचा मोबाइल पालकच देतात. त्यात आता अभ्यासक्रम शिकविणाऱ्या अॅप्समुळे मुलांना मोबाइल देणे, म्हणजे त्यांचे भलेच करतो आहोत, असे पालकांना वाटते. शाळा-कॉलेजातून पालक-शिक्षक, फक्त पालक किंवा फक्त विद्यार्थ्यांचे समुह आहेत. अशा अनेक प्रकारे मोबाइल सध्या सगळ्यांच्या जीवनाचा अविभाज्य भाग झाला आहे. मोबाइल म्हणजे जवळपास मागाल ते मिळेल, असे साध्य करून देणारा झाल्यामुळे, तरुण पिढीच काय वयस्कांसाठीही मोबाइल ही जीवनावश्यक वस्तू झाली आहे. तुमच्या पत्नीला मोबाइलशिवाय चैन पडत नाही म्हणून तिचे अफेअर असेल, असा निष्कर्ष निश्चितपणे योग्यच असेल, असे खात्रीपूर्वक म्हणता येणार नाही. व्यभिचारासारखे गंभीर आरोप करताना अतिशय जपून, खात्री असेल तरच करावे. तुमच्या बायकोला कदाचित मोबाइलचे व्यसन जडले असेल. मोबाइलचे व्यसन जडणे हे अशक्य किंवा अतिरंजित गोष्ट नाही. असे घडते, घडू शकते. अर्थात व्यसन कुठलेही असले, तरी व्यसनी व्यक्तीसोबत राहणे अवघड असते. अशा व्यक्तींमुळे सामान्य जीवन जगणे कठीण होत असेल, तर या कारणासाठी घटस्फोट मागता येऊ शकतो. कृपया लक्षात घ्या, की कुठलेही व्यसन हे घटस्फोटाचे कारण म्हणून कायद्यात दिलेले नाही. त्या व्यसनाच्या अतिरेकाने होणारा त्रास आणि त्यामुळे सामान्य जीवन जगणे अशक्य होत असेल, तर तो छळ मानला जाऊ शकतो आणि छळ या कारणाखाली घटस्फोट मागता येऊ शकेल. यामध्ये लक्षात घेण्याचा मुद्दा असा आहे, की व्यसनाधीनतेमुळे जोडीदाराचा होणारा छळ/त्रास, त्याला सर्वसाधारण जगणे अशक्य होणे, या घटना स्पष्ट नमूद कराव्या लागतात. न्यायालयाने आपले म्हणणे समजून घ्यावे, असे न्यायालयास गृहीत धरून चालता येत नाही. म्हणजे व्यसनामुळे झालेला कर्जबाजारीपणा, घरात मुले-पत्नीच्या खर्चासही पैसे न देणे, व्यसनाच्या अमलाखाली भांडणे, मारहाण इ. घटना शक्यतो पुराव्यासह नमूद कराव्यात. अंदाधुंद पुराव्याशिवाय केलेले आरोप सिद्ध करणे कठीण असते. ते सिद्ध करता न आल्यास, असे खोटे आरोप करणे हा प्रतिवादीचा छळ ठरू शकतो. तुमच्या समस्येवर समुपदेशानातूनही मार्ग न मिळाल्यास, वकीलांचा सल्ला घेऊन मगच न्यायालयात दावा दाखल करावा. कौटुंबीक न्यायालयातील दाव्यांना गौण वा बिनमहत्त्वाचे समजणे चुकीचे ठरेल; कारण बऱ्याच वेळा या दाव्यांमधे थेट पुरावा नसल्याने, परिस्थितीजन्य पुराव्यांवर अवलंबून रहावे लागते आणि त्यामुळे दाव्यातील घटना योग्य पद्धतीने मांडणे अतिशय महत्त्वाचे ठरते. कौटुंबीक न्यायालयातील दावा चालवणे, विशेषतः सध्याच्या गुंतागंतीच्या नातेसंबंधांकडे पहाता, कौशल्याचे व जिकीरीचे काम असते. त्यामुळे वकिली सल्ल्यानेच कुठलेही पाऊल उचलावे, हे चांगले.
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट